Praca jako grafik - poradnik

Proces budowania kariery w branżach kreatywnych nie jest tak oczywisty, jak może się na pierwszy rzut oka wydawać. Zwykle zaczynasz od prostych i często darmowych zleceń, aby rozwijać swoje portfolio. Dzięki poniższemu poradnikowi dowiesz się wszystkiego, co powinien wiedzieć grafik u progu swojej kariery.

Przede wszystkim musisz być zaangażowany. Budowanie kariery to nie spacerek. Dobrze zrobisz, jeśli już na początku schowasz swoje ego do kieszeni. Powinieneś zrozumieć, że aby być artystą, trzeba najpierw stać się genialnym rzemieślnikiem. Odpowiednia doza pokory pozwoli Ci uczyć się na błędach i stale podnosić swoje kompetencje. Jest jeszcze jedna, kluczowa kwestia - umiejętność słuchania. To właśnie ta kompetencja pozwoli Ci najwięcej zarobić. Grafik doskonale rozumiejący potrzeby klienta, nawet ze słabszym warsztatem, szybciej osiągnie sukces niż ten bardziej doświadczony, ale z którym nie można się porozumieć.

Jeśli uda Ci się zbudować swoje nastawienie w oparciu o te 3 aspekty osiągniesz sukces. Zaangażowanie, pokora, umiejętność słuchania. Nie bój się krytyki i śmiało ruszaj do przodu.

Praca jako grafik - jak zacząć

Bądź aktywny w społeczności
Od samego początku swojej kariery powinieneś być aktywną częścią branżowej społeczności. Śledzenie forów, blogów i grup to nie wszystko. Zadawaj pytania, publikuj swoje prace. Otrzymasz w ten sposób niesamowitą ilość wiedzy skierowaną bezpośrednio do Ciebie, odpowiednią dla Twoich potrzeb. Pozwól innym oceniać i krytykować swoje prace. Na pewno uda Ci się oddzielić wypowiedzi klasycznych hejterów (którymi nie należy są przejmować, ponieważ są wszędzie - w każdym zakątku sieci, w każdej branży) od merytorycznie cennych porad i wskazówek. Jeśli coś jest dla Ciebie trudne i niejasne - nie bój się zapytać kogoś bardziej doświadczonego. Wielu ekspertów lubi dzielić się swoją wiedzą, gdyż utwierdza to ich w przyjemnym przekonaniu o byciu ekspertem.

Drugim ważnym aspektem aktywności społecznej są tzw. bitwy. Odnajdź forum/grupę, gdzie regularnie odbywają się pojedynki grafików na lepszą pracę. Postaw sobie za cel wygranie określonej liczby bitew. Gdy uda Ci się osiągnąć ten cel Twoja pewność siebie wzrośnie i najprawdopodobniej staniesz się rozpoznawany w danej społeczności.

To na konkursach wypłyniesz
Istnieją portale, dzięki którym możesz brać udział w konkursach graficznych i zarobić realne pieniądze. Designer jest jednym z takich portali.
Mechanizm jest prosty - klient za pomocą portalu zakłada konkurs (np. na zaprojektowanie logo), graficy nadsyłają swoje prace, a klient wyłania zwycięzcę, który zgarnia nagrodę. Dzięki uczestniczeniu w konkursach będziesz mógł się sprawdzić. Przekonasz się, jak wypadają Twoje prace na tle innych i jak powinieneś podejść do tematu, aby być konkurencyjnym. Konkursy są najlepszą metodą na poprawienie swojego warsztatu (rywalizacja często daje mocnego kopa do wykonania jeszcze większego wysiłku), zatem nie możesz ich pominąć. Pamiętaj, aby przed przystąpieniem do konkursu zrobić tzw. ‘research’, czyli zorientować się, jakie są obecnie dominujące trendy wizualne w branży klienta.

Nawet gdy nie wygrasz konkursu ciągle możesz zarobić na swojej pracy. Nic nie idzie na marne. Wykonane na rzecz konkursu prace możesz wystawić na sprzedaż w sklepach graficznych.

Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, abyś również projektował materiały dedykowane tylko sprzedaży w sklepie. Jeśli znajdziesz odpowiednią niszę możesz bardzo szybko spieniężyć swoje prace (np. przygotowując szablon strony dla fryzjera, czy wegańskiej restauracji, po prostu - kreacje, których brakuje).

Praca jako grafik - współpraca z klientem

Znajdź klienta
Klienta możesz znaleźć poszukując go w sposób aktywny lub pasywny - np. poprzez zwiększenie swojej widoczności w sieci. Dobrym sposobem na większą widoczność jest założenie własnej strony internetowej i promowanie jej w wyszukiwarce Google. Jednak jest to dość kosztowny i pracochłonny sposób. Jeśli nie chcesz inwestować w stronę internetową możesz dodać się do Katalogu Grafików w naszym serwisie. Jeśli szczegółowo wypełnisz swoją wizytówkę i dodasz atrakcyjne portfolio, Twoja widoczność z pewnością wzrośnie, co przyciągnie klientów.

Gdy już pozyskasz klienta wybór formy współpracy zależy od Ciebie. Wybranie między pracą na etacie, a zostaniem wolnym strzelcem jest częstym dylematem osób zajmujących się branżą kreatywną. Oczywiście nie podejmiemy tej decyzji za Ciebie, jednak możemy przybliżyć Ci plusy i minusy każdego z rozwiązań.

Umowa o dzieło
Umowa o dzieło jest atrakcyjną opcją zatrudnienia zarówno dla freelancera jak i klienta w przypadku powtarzających się co jakiś czas cyklicznych/sezonowych zleceń. Możesz w ten sposób np. współpracować z agencją, która tylko co jakiś czas potrzebuje grafika (może to być między innymi agencja marketingowa, której pobocznym produktem są strony internetowe i klient na ten produkt zdarza im się raz na kilka miesięcy). Pamiętaj jednak, że w ramach tej umowy nie masz odprowadzanych składek zdrowotnych i emerytalnych.

Umowa o dzieło funkcjonuje w dwóch wariantach. Umowę o dzieło można - obrazując to najprościej jak się da - podzielić na 2 rodzaje: związaną z pracą odtwórczą i twórczą. W pracach odtwórczych stosuje się 20% koszty uzyskania przychodu, a w tych, gdzie powstaje unikalne, indywidualne dzieło związane z prawami autorskimi, można zastosować aż 50% koszty uzyskania przychodu (zgodnie z przepisem art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o PIT).

Co to są koszty uzyskania przychodu? Jest to ustalona procentowo części wynagrodzenia oznaczająca wydatek poniesiony w celu uzyskania przychodu lub utrzymania źródła przychodów. Kwota ta jest nieopodatkowana i odejmowana od tej, na którą nakłada się podatek dochodowy. A więc przy 20% kosztach uzyskania przychodu, aż 80% wynagrodzenia podlega opodatkowaniu, a przy 50% kosztach, tylko 50%.

Jako grafik wykonujesz pracę twórczą dla klienta. Aby mógł on nią w przyszłości dysponować i rozporządzać, niezbędne jest przeniesienie na niego praw autorskich. Taki zapis musi się znaleźć w umowie. Dzięki temu Ty, jako autor grafiki masz prawo do 50% kosztów uzyskania przychodu.

W poniższej tabeli przedstawiamy jak wyglądają koszty uzyskania przychodu na przykładzie 2000 zł brutto.

Umowa zlecenie oraz etat
Z umowy o pracę oraz zlecenia - oprócz podatku - odprowadzane są także składki ZUS. Ta forma współpracy jest najlepsza przy stałej, czynnej współpracy z pracodawcą. Mało kto wie, ale także przy umowie-zlenieniu, jak i na etacie można stosować wyższe - 50% koszty uzyskania przychodu. Trzeba tylko wykazać, jaki % całego czasu wykonywałeś prace związane z prawem autorskim i prowadzić do tego stosowną bieżącą ewidencję.

W poniższej tabeli przedstawiamy jak wyglądają koszty uzyskania przychodu na przykładzie 2000 zł brutto.

Uwaga! Powyższe kalkulacje spełniają rolę wyłącznie informacyjną i mogą nieznacznie odbiegać od kwot obliczonych przez dział kadr.

Własna działalność gospodarcza
Wybierając własną działalność możesz przez pierwsze 2 lata korzystać z preferencyjnych składek ZUS. Wszystkie zakupy związane z prowadzoną działalnością mogą być ‘wrzucane’ w koszty prowadzenia firmy (np. sprzęt, oprogramowanie, paliwo potrzebne na dojazd do klienta, internet, telefon), dzięki czemu będziesz zmniejszać kwotę podatku należnego urzędowi skarbowemu. Oprócz tego możesz zgłosić się do VAT-u, co umożliwi Ci wystawianie faktur za swoje usługi. Oczywiście nie musisz tego robić i możesz prowadzić własną działalność gospodarczą, wystawiając jedynie rachunki.

Wystawiać FV czy rachunki - kluczowa decyzja przy zakładaniu działalności
Przed podjęciem decyzji, czy zgłosić się do VAT-u, zastanów się, kto będzie Twoim klientem.

1. Jeśli będą to osoby fizyczne, to korzystniej nie zgłaszać się do VAT-u. Dlaczego?
Ponieważ będąc VAT-owcem - musisz wystawić klientowi fakturę VAT powiększającą kwotę o 23%. Dla osoby fizycznej jest to potężny wzrost kosztów, dzięki czemu chętniej skorzysta z usług osoby, która nie jest płatnikiem VAT. Przykład: Aby otrzymać 2000 zł wynagrodzenia, musisz wystawić klientowi fakturę na 2460 zł, z czego 460 zł jest podatkiem VAT i równocześnie dodatkowym kosztem dla osoby nie będącej płatnikiem VAT.

2. Jeśli są to inni przedsiębiorcy, którzy również są płatnikami VAT, powinieneś rozważyć zgłoszenie się do VAT-u.

Praca jako grafik - jak wycenić swoją pracę

Przygotuj się do wyceny
Jeśli zdecydowałeś się zarabiać (lub dorabiać) jako freelancer bez wątpienia powinieneś przygotować się do wyceny swoich prac nim pojawi się pierwszy klient. W branży graficznej nie ma określonych standardów, dlatego im prędzej opracujesz własne standardy wyceny - tym lepiej. Jak się do tego zabrać? Wykonując mniej lub bardziej komercyjne projekty (na bitwy czy konkursy) spróbuj określić czas potrzebny do wykonania danej pracy. Im dokładniej będziesz monitorować czas potrzebny na zrobienie czegoś, tym łatwiej będzie Ci wycenić projekt w rozmowie z klientem. Po drugie: określ własne koszta. Zlicz wszystko, co jest Ci potrzebne do wykonania projektu, zaczynając od zużycia prądu, poprzez licencje na potrzebny software, na podatku skończywszy. Oczywiście warto również sprawdzić, jak wyceniają inni. Tak przygotowany możesz rozpocząć negocjacje.

Indywidualna wycena
Zalecamy stosowanie indywidualnej wyceny dla każdego klienta. Może to być nieco bardziej czasochłonne niż np. trzymanie się sztywnej oferty, jednak elastyczność pozwoli Ci pozyskać większą liczbę klientów. Jak przygotować indywidualną wycenę?

• określ tak, aby było to jasne dla Ciebie - co tak naprawdę musisz zrobić
• określ jasno i wyraźnie czego klient tak naprawdę chce i potrzebuje (nie zostawiaj tu sobie miejsca na domysły, bo tylko zmarnujesz czas)
• zastanów się, jak duży ‘research’ musisz zrobić, aby zacząć dany projekt
• jak bardzo klientowi zależy na czasie (im bardziej, tym wyższą cenę możesz zaproponować)
• określ rozmiar klienta - jeśli nie rozmawiasz bezpośrednio z szefem danej firmy, tylko pracownikiem działu marketingu śmiało możesz oferować wyższą cenę
• znajdź odpowiedź na pytanie “Co będzie największą korzyścią jednocześnie dla mnie i klienta?”
• określ liczbę poprawek i wariantów projektu, które są w cenie (za te, które wykonasz ekstra możesz doliczyć dopłatę)
• bądź transparentny wobec klienta, tak aby wiedział z czego wynika cena Twojej pracy, nigdy nie pozwól na to, aby klient był zszokowany ceną

Mając w pamięci te kwestie na pewno uda Ci się przygotować wycenę adekwatną do pracy, którą wykonałeś oraz oczekiwań klienta. Pamiętaj również, aby wyceną dostosować do poziomu swoich prac i wiedzy jaką posiadasz. Nie każ klientowi płacić za coś, czego dopiero będziesz się uczył na jego projekcie.

Praca jako grafik - legalne materiały

Pracujesz nad grafiką, znalazłeś w sieci obrazek, który idealnie pasuje do Twojego projektu. Chciałbyś go użyć, jednak obawiasz się naruszenia praw autorskich. Wiadomo, jesteśmy grafikami i chcemy być fair wobec siebie. Zatem, kiedy możesz użyć danego obrazka?

1. Nie używasz danego obrazka, ale wykonujesz jego własną wersję, bardzo podobną do napotkanego oryginału. NIE - wykonanie kopii podobnej do oryginału to naruszenie praw autorskich.
2. Chcesz użyć obrazka w celach non-profit. TAK - jeśli nie czerpiesz żadnego zysku finansowego z użycia obrazka nie łamiesz praw autorskich.
3. Zmieniasz i obrabiasz obrazek w taki sposób, że wygląda on inaczej niż oryginał. TAK - jeśli obrazek został zmieniony tak bardzo, że nie nawiązuje już do oryginału może zostać użyty.
4. Chcesz użyć obrazka w celu przekazania jakiejś informacji istotnej dla dobra publicznego (np. prowadzisz bloga i porównujesz produkty). MOŻE - jeśli obrazek jest zamieszczony tylko i wyłącznie w celach informacyjnych, nie złamiesz praw autorskich.
5. Czy uzyskanie zgody na użycie obrazka od jego autora/właściciela praw autorskich jest niemożliwe? TAK - jeśli np. autor obrazka nie żyje i nikt nie posiada praw autorskich do jego prac, możesz spokojnie użyć tego obrazka.
6. Używasz obrazka w celach komercyjnych, a dana grafika nie ma statusu creative commons. NIE - w celach komercyjnych możesz używać tylko i wyłącznie materiałów ze statusem creative commons, inaczej naruszysz prawa autorskie.

Jak widzisz przestrzeganie praw autorskich jest tak naprawdę intuicyjnie proste do zrozumienia. Wystarczy stosować prostą regułę: nie zarabiaj na cudzej pracy.

Źródło: https://www.youthedesigner.com/wp-content/uploads/2014/08/Infographic_CanIUseThatPicture.jpg

Praca jako grafik - podsumowanie

Odpowiednie nastawienie, umiejętne prowadzenie dialogu z klientem oraz wybór najlepszego ekonomicznego rozwiązania stanowić będą podwaliny Twojego sukcesu. Przemyśl wszystkie te aspekty, aby wybrać rozwiązania jak najbardziej odpowiednie dla Ciebie. Wiemy, że praca jako grafik nie jest usłana różami, jednak może być źródłem ogromnej satysfakcji (jak większość pracy twórczej).

Podziel się tym artykułem!
Jeśli powyższy artykuł okazał się dla Ciebie wartościowy i pomógł Ci w zrozumieniu wielu kwestii związanych z pracą jako grafik - podziel się nim z innymi. Natomiast jeśli chcesz otrzymywać podobne artykuły możesz nas śledzić poprzez Facebooka.